مشخصات انواع کلیدهای قدرت (سکسیونر)، کلیدهای قدرت چیست؟
اصولا سکسیونر ها وسائل ارتباط دهنده مکانیکی و گالوانیکی قطعات و سیستم های مختلف می باشند و در درجه اول بمنظور حفاظت اشخاص و متصدیان مربوطه در مقابل برق زدگی بکار برده می شوند. به همین خاطر به نحوی طراحی می شوند که در حالت قطع یا وصل محل قطع شدگی یا چسبندگی بطور واضح و آشکار قابل نمایش باشد . جهت باز یا بستن هر مدار الکتریکی فشار قوی به یک کلید قدرت نیاز است تا قادر باشد مدار را تحت هر شرایطی باز کند و سکسیونر وسیله ای برای ارتباط کلید قدرت و یا هر قسمت دیگری از شبکه که دارای پتانسیل است به شین می باشد .
باید توجه داشت که سکسیونرها کلیدهای قابل قطع در زیر بار نمی باشند و حتما باید مدار بدون بار باشد تا بتوان سکسیونرها را قطع کرد. جهت جلوگیری از قطع و یا وصل بی موقع و در زیر بار سکسیونرها معمولا بین سکسیونر وکلید قدرت چفت وبست(مکانیکی یا الکتریکی)بنحوی برقرار می شود که با وصل بودن کلید قدرت نتوان سکسیونر را قطع ویا وصل کرد. بر خلاف کلید های هوایی ،سکسیونرها قادر به قطع هیچ جریانی نیستند .این کلیدها عموما جدا کننده هستند و باعث می شوند که ما بتوانیم کلیدهای قدرت روغنی ، ترانسفورماتوها، خطوط انتقال و امثال آنها از شبکه زنده قطع کنیم .سکسیونرها از لوازمات تعمیراتی وتغییر مسیر جریان میباشند.
انواع سکسیونر :
1- سکسیونر تیغه ای یا سکسیونر اره ای
2- سکسیونر کشویی
3- سکسیونر دورانی
4- سکسیونر قیچی ای یا پانتوگراف
سکسیونر تیغه ای یا اره ای:
برای قطع و وصل ولتاز و حفاظت مطمئن در زمان عملکرد استفاده می شود و بیشتر برای فشار متوسط کاربرد دارد . بر اساس مقدار جریان عبوری از آن، تیغه های آن می تواند از ساده به دوبل و از نوع تسمه ای به پروفیلی و میله ای و لوله ای تغییر یابد . نوع اهرمی این سکسیونرها در فشار قوی مورد استفاده قرار می گیرند. سکسیونر ها به خاطر وجود شرایط جوی و وجود تنش های مختلف بایستی طوری نسب شود که در اثر نیروی برف یا باد به راحتی وصل نگردد.
سکسیونر کشویی:
برای عملکرد ،سکسیونر در جایی استفاده می شود که عمق تابلو کم باشد . این نوع از سکسیونرها بیشتر به صورت میله ای و در جهت عمودی قطع و وصل می شود و بیشتر در فشار متوسط کار برد دارد .
سکسیونر دورانی:
از سکسیونرهای دورانی بیشتر در شبکه های 63Kv به بالا مورد استفاده قرار میگیرند و عملکرد این سکسیونر به صورت دو بازو در یک پل که جهت چرخش آنها 90 درجه معکوس همدیگر می باشند این نوع کلید در شرایط جوی نا مناسب مقاومت خوبی از خود نشان میدهد.
سکسیونر قیچی ای یا پانتوگراف:
این نوع از سکسیونرها بیشتر در شبکه فوق فشار قوی استفاده می شوند و به لحاظ آنکه هر قطب روی یک پایه سوار است لذا از نظر جایگیری در پست حجم کمتری اشغال می کند و بیشتر زیر خط فشار قوی نصب می گردد.
سکسیونر با قطع زیر بار :
این سکسیونرها بدلیل جلوگیری از حجم زیاد پست و جلوگیری از مانور اپراتور و همچنین برای جلوگیری از اینترلاک (تنش) بین سکسیونر و دژنکتور طوری طراحی می شوند که برای قطع و وصل خطی کوچک و یا فیدرهای تغذیه و یا راه اندازی موتورهای فشار قوی و همچنین وصل آنها حدود 5/2 تا10 برابر قدرت قطع آنهاست و جریان قطع این کلیدها 2 تا 5/2 برابر جریان نامی می باشد. این نوع از سکسیونرها از محفظه قطع ضعیفی برخوردار هستند که از نوع هوایی می باشند.
دژنکتور: کلیدهای قدرت برای قطع جریانهای عادی و اتصال کوتاه طراحی می شوند .این نوع از سکسیونرها مانند کلیدهای بزرگی رفتار می کنند که توسط شصتی های محلی و یا سیگنالهای مخابراتی توسط سیستم حفاظت از دور می توانند باز ویا بسته شوند . پس می شود گفت که کلیدهای خودکار در صورتی که جریان و ولتاز خط از مقدار تنظیم شده کمتر و یا بیشتر شوند , دستور قطع را که از طریق رله ارسال شده است را دریافت می کنند.
مهمترین کلید های قدرت
کلید قدرت روغنی (OCBS)
کلید قدرت هوایی
کلید قدرت SF6
کلید قدرت خلا
کلید قدرت روغنی (OCBS):
این کلید از بک تانک فولادی پر از روغن عایقی تشکیل شده است.اگر اضافه باری به وجود آید ،پیچک قطع یک فنر قوی را آزاد می کند که سبب کشیده شدن میله عایق وباز شدن کنتاکت ها می شود. به محض جدا شدن کنتاکت ها جرقه شدیدی بوجود می آید که سبب تبخیر روغن در اطراف جرقه می گردد . فشار گاز های داغ ایجاد شده باعث ایجاد اغتشاشی در اطراف کنتاکت ها می شود که سبب چرخش روغن خنک در اطراف قوس شده ،آن را خا موش می کند . در کلیدهای پر قدرت امروزی قوس در مجاورت یک محفظه انفجار قرار میگیرد، به طوری که گازهای داغ سبب جریان شدید روغن می گردند . سپس جریان شدیدی در اطراف قوس جهت خاموش شدن آن جاری می گردد . سایر کلیدهای قدرت به نحوی طراحی شده اند که قوس الکتریکی در آن توسط یک میدان مغناطیسی خود ایجاد شود و منحنی وار و طولانی می شود و به قوس در برابر یک سری بشقاب های عایقی دمیده می شود ، به طوری که قوس تکه تکه شده خنک می شود .
کلید قدرت هوایی:
این کلید ها مدار با دمیدن هوای فشرده با سرعت ما فوق صوت به کنتاکت های باز شده قطع می شود. هوای فشرده در یک مخزن با فشار حدود MPa 3 ذخیره شده و توسط یک کمپرسور در پست پر می شود .با استفاده از قوی ترین کلیدهای قدرت می تواند جریانهای اتصال کوتاه 40 کیلو آمپر را در ولتاز خط 765 کیلو ولت را در مدت زمان 3 تا 6 سیکل در یک خط hz60 قطع کند . از دمیدن هوا صدایی بلند تولید می شود آن قدر بلند است که از صدا خفه کن در صورت نزدیکی کلید قدرت به مناطق مسکونی باید استفاده می شود .
کلید قدرت SF6:
این کلید کاملا بسته و با گاز عایق شده در هر کجا که فضا کم با شد مانند پست های اول شهر مورد استفاده قرار می گیرد . این کلید ها از انواع دیگر کلیدها با قدرت های مشابه خیلی کوچکتر و از کلید های هوایی نیز کم صداتر است.
کلید قدرت خلا:
این کلید ها با اصول متفاوتلی از دیگر کلید ها کار می کنند ، زیرا هیچ گازی برای یونیزه شدن در موقع باز شدن کنتاکت ها وجود ندارد . این کلیدها کاملا آب بندی شده هستند درنتیجه ساکت بوده وهیچ گاه در معرض آلودگی هوا قرار نمی گیرند . ظرفیت قطع این کلیدهای قدرت به حدود kv 30 محدود می شود و برای ولتازهای بالاتر از اتصال سری چند کلی استفاده می شود . عموما در سیستم مترو شهری از این نوع کلید استفاده می شود.